Gelincikgiller ailesinden olan haşhaş, kırlarda açan gelinciğe benzeyen yapraklara sahiptir. Yumurtayı andıran yaprak şekilleri, kalp şekline benzeten gövdesi vardır. Çiçek mor, meyvesi rengi mavimsi ya da grimsi bir yeşile bakar. 1-1,5 metreye kadar uzayabilen bu bitki, uzun bir sapa sahip olan haşhaş taç yapraklı bir bitkidir. Ayrıca pembe, beyaz, eflatun ya da kırmızı renkte çiçekler açabilirler. Ortasında bulunan göbeği, etrafta ise döllenme toz çubukları yer almaktadır. Çiçek döktükten sonra meyve şeklini almaya başlayan göbek zaman içinde bir küreyi ya da fıçıyı andıracaktır. Bunların bir diğer adı ise kapsül olarak adlandırılacaktır. Bu kapsüller olgunlaşmaya başladığında beyaz sütümsü bir bitki özü akmaya başlar. Bir gün sonra ise bu madde esmer ve yapışkan bir hal alır. Bu ürüne ise afyon denir, botanikte ki adı ise opiumdur.
Haşhaş İçeriği ve Haşhaş Üretimi
İçeriğinde morfin, tebain, paraverin, kodein, narkotin gibi bazı özel maddeler bulunmaktadır. Papver somniferum adı ile bilinen ve halk dilinde ki adı haşhaş olan bu bitki özellikle tıp alanında ki bu aktif maddeleri nedeni ile çok önemlidir. Afyon üretimi Toprak Mahsulleri Ofisi tarafından denetimli şekilde yapılmaktadır. Ülkemizde ise Uşak, Afyon, Antalya, Kütahya ve Isparta illerinde tarım ürünü olarak, denetimli şekilde üretilmektedir. Haşhaşın içeriğinde bulunan maddeler aynı zamanda keyfi verici madde içeriğinde olduklarından dolayı üretilen tüm üründen tohumluklar alındıktan sonra tamamı TMO tarından satın alınmaktadır.
Haşhaşın Faydaları Ve Kullanım Alanları
Haşhaşın olgunlaşmış kafasının içinde ayrıca küçük birçok tohum bulunmaktadır. Bu tohumların içeriğinde ciddi anlamda kaliteli yağ bulunmaktadır. Bu yağ yemeklerde kullanılabilen oldukça hafif ve lezzetli bir yağdır. Ayrıca pastacılıkta ve bazı yörelerde sürtülmüş haşhaştan farklı hamur işleri yapılmaktadır.
Ülkemiz haşhaş üretiminde Hindistan’dan sonra dünyada ikinci sırada yer almaktadır. Bu neden ile ihracatı da oldukça yoğun şekilde yapılan bir tarım üründür. Özellikle tıp alanında kullanılan bu ürün ağrı kesici, sancı giderici, ishal önleyici olarak kullanılmaktadır. Haşhaş yağı özellikle mesane iltihaplarında ciddi etki eder. Raşitizm hastalığında ve kabızlıkta çocuklar üzerinde etkileri olumludur. Ancak aynı zamanda keyif verici maddeleri, bazı uyuşturucuların yapımında da kullanıldığı için ülkemizde ve dünyada da belirtildiği gibi kotalı ve yasaların izin verdiği şekilde üretilmektedir. İzinsiz olarak üretildiği tespit edildiğinde tarlalar imha edilerek üreticilerine yasal işlem uygulanmaktadır.
